به‌قول برخی، بهانه عده‌ای برای فروش گران‌تر سیبزمینی، عرضه سیبزمینی شسته‌شده است، درحالی‌که گرانی سیبزمینی از جای دیگر نشأت می‌گیرد. با وجود این کشاورزان و سیبزمینیکاران از این بالا رفتن قیمت تاکنون سودی نبرده‌اند و با مشکلات موجود کم‌کم انگیزه خود را برای کشت دوباره محصول از دست می‌دهند. همین مسئله می‌تواند در آینده منجر به بالا رفتن دوباره قیمت سیبزمینی در بازار شود.
در این میان استان همدان با سطح زیرکشت سالانه 26هزار هکتار سیبزمینی و تولید بیش از یک‌میلیون تن از این محصول، معادل 25درصد نیاز کشور را در سال تأمین می‌کند. این استان رتبه نخست تولید سیبزمینی را در کشور دارد و به‌عنوان قطب اصلی تولید سیبزمینی کشور محسوب می‌شود. از اواخر تیرماه برداشت تابستانه سیبزمینی از 11هزار هکتار مزارع استان همدان آغاز شده اما هنوز این محصول در خرده‌فروشی‌های پایتخت و شهرهای دیگر کشور بین هرکیلو 1500تا 2300تومان به فروش می‌رسد درحالی که از این میزان مبلغ بسیار اندکی نصیب کشاورزان این استان می‌شود؛ به‌عبارتی در گرمای فصل تابستان تنور بازار این محصول فقط برای دلالان داغ شده است.
نارضایتی کشاورزان همدانی
یکی از کشاورزان همدانی در این‌باره به خبرنگار همشهری می‌گوید: به‌دلیل موقعیت آب‌و‌هوایی که در استان همدان وجود دارد، وضعیت کشت سیبزمینی در این منطقه به‌گونه‌ای است که از هر هکتار زمین کشاورزی به میزان قابل‌توجهی محصول تولید می‌شود اما نبود انبار و محیطی برای نگهداری این محصول باعث به‌وجود آمدن مشکلاتی برای کشاورزان سیب‌زمینی‌کار می‌شود. وی که در حال ریختن سیب‌زمینی‌ها در داخل گونی‌های 20 تا 30کیلویی است در پاسخ به این سؤال که هر کیلو سیبزمینی را به چه قیمتی می‌فروشید، پاسخ می‌دهد: خدا برکت بدهد؛ اغلب اوقات قیمت بین 500 تا 750تومان است و کمتر زمانی قیمت سیبزمینی سر زمین به نزدیک 900تومان می‌رسد. این کشاورز که خود را رحیم زمانیان معرفی می‌کند، در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: نزدیک به 3هکتار زمین خود را زیرکشت سیبزمینی برده‌‌ام اما تعدادی از همشهریانم به‌دلیل اینکه سال گذشته نه‌تنها سودی از کاشت سیب زمینی نکردند بلکه ضرر هم کردند، امسال در فصل تابستان به کاشت محصول دیگری روی آوردند.
یکی دیگر از کشاورزان همدانی نیز می‌گوید: دلایل مشخصی دارد که قیمت این محصول در پایتخت و شهری‌های دیگر کشور افزایش چشمگیری پیدا کرده است که ازجمله می‌توان به قیمت حمل بار، افزایش حقوق کارگر در فصل گرما، حضور دلالان و... اشاره کرد. احمد مختاری در پاسخ به سؤال خبرنگار ما درباره اینکه چرا محصولات تولیدی خود را به دلالان می‌فروشید، پاسخ می‌دهد: اول اینکه دلالان محصول را به شکل نقد از سر زمین می‌خرند و دوم اینکه نگرانی‌ای برای به فروش رفتن محصولمان نداریم؛ چراکه اگر نفروشیم ممکن است مقدار زیادی سیبزمینی روی دستمان بماند. وی اضافه می‌کند: مگر در گذشته سیب‌زمینی‌های که در بازار به فروش می‌رسید، گِل زیادی داشته که به تازگی یکی از دلایل گرانی را شست‌وشوی سیب‌زمینی‌ها مطرح می‌کنند. به گفته وی بیشتر سیبزمینیکاران این استان در زمین‌های 4 تا 8هکتاری این محصول را کشت می‌کنند و توان درجه‌بندی و بسته‌بندی محصول خود را ندارند؛ در نتیجه آنها را عمده و ارزان‌تر به دلالان می‌فروشند. مختاری عنوان می‌کند: متأسفانه در تعدادی از مناطق استان همدان با کمبود آب روبه‌رو هستیم که این موضوع نیز باعث گران‌شدن سیبزمینی در بازار شده است. یکی دیگر از سیبزمینیکاران استان همدان که در حال استراحت‌کردن زیر درخت بزرگ کنار زمینش است، با دل پر درد از مسئولان تنظیم بازار، می‌گوید: سال گذشته بیشتر سیبزمینیکاران استان به‌دلیل افزایش تولید ضرر کردند.
بذر گران شده است
مصطفی لاری، دیگر کشاورز همدانی، گران بودن بذر اصلاح شده را مهم‌ترین مشکل کشاورزان این منطقه اعلام می‌کند و می‌گوید: طبیعی است که افزایش قیمت مواداولیه موجب گرانی مواد تولیدی شود. وی همچنین نبود سردخانه و صنایع تبدیلی را از مهم‌ترین مشکلات کشاورزان این منطقه اعلام می‌کند و می‌افزاید: جا دارد مسئولان مربوطه توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشند. وی اظهار می‌دارد: هزینه حمل‌ونقل بسیار بالاست و برای کشاورز انتقال و فروش آن به سایر استان‌ها مقرون‌به‌صرفه نیست، بنابراین مجبور به فروش حاصل دسترنج خود با قیمت پایین به دلالان هستیم، درصورتی که اگر منطقه مجهز به کارخانه فرآوری یا انبار سرد مناسبی باشد، کشاورزان متحمل چنین خسارت و صدمات سنگینی نمی‌شوند.
بی‌توجهی دولت
از سوی دیگر رئیس اتحادیه باغداران کشور کاهش سطح زیرکشت را دلیل افزایش قیمت سیبزمینی در بازار می‌داند و می‌گوید: متأسفانه قیمت پایینی که این محصول در سال گذشته برای کشاورزان داشته موجب شده تا در سال‌جاری کشاورزان کمتری اقدام به کاشت این محصول کنند تا همانند سال گذشته ضرر نکنند. مجتبی شادلو درباره اینکه چرا قیمت سیبزمینی در بازار به کیلویی 2هزار تومان رسیده است، اظهار می‌کند: به‌دلیل قیمت پایین سیبزمینی در سال گذشته امسال سطح زیرکشت این محصول کم شده و عرضه آن در بازار کاهش یافته است. رئیس اتحادیه باغداران کشور می‌افزاید: سال گذشته هرکیلو سیبزمینی از کشاورزان زیر 300تومان خریداری می‌شد که این میزان جوابگوی هزینه تولید کشاورزان نبود. وی ادامه می‌دهد: ما نه با آن 300تومان سال گذشته موافق هستیم و نه با این 2هزار تومان فعلی بازار بلکه باید طوری قیمت‌گذاری صورت گیرد که هم تولید‌کننده و هم مصرف‌کننده راضی باشد.به گفته وی سال گذشته تعداد قابل‌توجهی از کشاورزان اقدام به کاشت سیبزمینی کردند و بار بسیار زیادی از این محصول در بازار با قیمت اندک به فروش می‌رسید اما متأسفانه دولت مجوز صادرات این محصول را صادر نکرد، به همین دلیل امسال سیبزمینیکاران بعد از چند سال ضررکردن دیگر اقدام به کاشت این محصول نکرده‌‌اند و این مسئله موجب شد تا امسال این محصول کم تولید و البته گران شود.
شادلو اضافه می‌کند: متأسفانه نبود برنامه‌ریزی بلندمدت در کشاورزی موجب شده تا در تنظیم بازار با مشکل مواجه شویم و هر بار یک نوع محصول در بازار کمیاب شود. شادلو پرداخت‌نشدن یارانه بخش کشاورزی را یکی دیگر از مشکلات کشاورزان می‌داند. وی می‌افزاید: انتظار می‌رود دولت جدید توجه ویژه‌ای به یارانه کشاورزی داشته باشد. آنطور که رئیس اتحادیه باغداران ایران می‌گوید حوزه کشاورزی تنها وزارت کشاورزی نیست بلکه وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت، نیرو، نفت و تعداد دیگری از وزارتخانه‌ها باید به صنعت کشاورزی کمک کنند.
وی به مقدار تولید سیبزمینی در هر هکتار اشاره می‌کند و می‌گوید: در هر هکتار نزدیک به 50تن سیبزمینی تولید می‌شود و حتی تعدادی از کشاورزان هستند از این مقدار مساحت نزدیک به 100تن هم تولید دارند، این درحالی است که به‌دلیل قیمت اندک سال گذشته، کشاورزان امسال اقدام به کاشت گندم کرده‌اند که از هرهکتار استان همدان تنها 5تن گندم تولید می‌شود.دبیر اتحادیه بارفروشان هم این نظر را قبول دارد. علی حاج‌فتحعلی می‌گوید: به‌خاطر پایین بودن قیمت در سال گذشته بیشتر کشاورزان تمایلی به کاشت این محصول در سال‌جاری نداشته‌اند اما وعده داده است تا با عرضه محصول استان همدان قیمت سیبزمینی کاهش‌یابد.
نبود انگیزه برای کشاورزان
موضوع افزایش قیمت سیبزمینی در بازار و توجه نکردن به مشکلات کشاورزان این محصول به حدی شده است که واکنش برخی از نمایندگان مجلس را به همراه داشته، به‌طوری که سکینه عمرانی، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس، در واکنش به گرانی سیبزمینی در بازار، می‌گوید: افزایش قیمت سیبزمینی به‌عنوان مایحتاج اصلی مردم به‌علت حضور دلالان در بازار و پایین بودن خرید تضمینی به‌وجود آمده است.
این نماینده مجلس با تأکید بر وعده‌های مسئولان برای کاهش قیمت سیبزمینی با نزدیک شدن به فصل برداشت آن، اضافه می‌کند: پایین بودن نرخ خرید محصولات کشاورزی ازجمله سیبزمینی در سال گذشته علت اصلی افزایش قیمت این محصول برای سال‌جاری است؛ چراکه کشاورزان انگیزه‌ای برای تولید با قیمت پایین ندارند. وی با بیان این مطلب که متولی تنظیم بازار و کنترل گرانی‌های اخیر در میادین میوه و تره‌بار وزارتخانه‌های جهادکشاورزی و صنعت، معدن و تجارت هستند، اضافه می‌کند: باید همه مسئولان دست‌به‌دست هم داده و گرانی‌ها را از بازار دور کنند تا به این ترتیب شرایط زندگی برای افراد بهبود یابد.
آخرین استمداد از دولت دهم
گرانی سیبزمینی صدای اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان انواع چیپس و فراورده‌های حجیم شده را هم درآورد و مسئولان این اتحادیه نامه‌ای در آخرین روز‌های عمر وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت دهم نوشتند و خواستار تنظیم بازار نسبت به ممنوعیت موقت صادرات سیبزمینی شدند. در نامه این انجمن آمده است که با توجه به کمبود عرضه و افزایش شدید قیمت سیبزمینی و نظر به اینکه این کالا اساسی‌ترین نهاده تولید صنعتگران این اتحادیه است و با توجه به اینکه منابع سیبزمینی ذخیره شده در سردخانه‌ها رو به اتمام است، ادامه این وضعیت افزایش حداقل 100درصدی قیمت‌ها را به همراه خواهد داشت که برای جلوگیری از این مشکل تنظیم و کنترل بازار الزامی است.
